Bệnh E.coli trên heo con luôn là nỗi ám ảnh của người chăn nuôi, gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng và ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất chăn nuôi. Trong số vô vàn nguyên nhân gây bệnh, từ vi khuẩn, virus, ký sinh trùng, đến rối loạn biến dưỡng hay điều kiện môi trường, E.coli nổi lên như tác nhân hàng đầu, chiếm tỷ lệ đáng kể từ 23-30%, đặc biệt là ở heo con.
Mối liên hệ giữa vi khuẩn E.coli và heo con
E.coli không phải là cái tên xa lạ trong giới chăn nuôi. Đây là một loại vi khuẩn thường trú trong hệ vi sinh vật đường ruột của heo. Tuy nhiên, khi hệ tiêu hóa bị rối loạn, mất cân bằng hệ vi sinh, E.coli có thể biến từ “người bạn” thành “kẻ thù”, gây ra những đợt bùng phát bệnh E.coli trên heo con nghiêm trọng, đặc biệt là ở heo sơ sinh và heo cai sữa.
Theo Goodman (2021), thiệt hại kinh tế do tiêu chảy E.coli gây ra là vô cùng lớn, không chỉ làm tăng tỷ lệ bệnh và tỷ lệ chết mà còn làm giảm đáng kể tốc độ tăng trọng của heo. Để hình dung mức độ nghiêm trọng, hãy thử tính toán: với một heo cai sữa có giá khoảng $40, tỷ lệ chết từ 2-7% do E.coli có thể gây ra thiệt hại lên đến $20.000 mỗi năm cho một trang trại có 500 nái.
Điều đáng lưu ý là bệnh E.coli trên heo con dưới dạng tiêu chảy chủ yếu tấn công heo con theo mẹ và sau cai sữa. Trong khi đó, một thể bệnh khác cũng do E.coli gây ra là bệnh phù đầu, lại phổ biến hơn ở heo sau cai sữa, gây ra những triệu chứng thần kinh và tỷ lệ tử vong cao.
1. Triệu chứng điển hình của bệnh E.coli trên heo con
Nhận biết sớm triệu chứng là chìa khóa kiểm soát bệnh E.coli trên heo con hiệu quả, giảm thiểu thiệt hại.
- Tiêu chảy do E.coli ở Heo con theo mẹ
Khi mắc bệnh E.coli trên heo con, heo con thường có các biểu hiện rõ rệt: phân lỏng như nước (trắng, vàng nhạt, có bọt, mùi hôi khó chịu). Chúng có thể ói mửa, mất nước nghiêm trọng dẫn đến bụng thót, mắt lõm sâu, da tím tái, lông xù. Heo bệnh suy yếu nhanh chóng, bỏ bú, ủ rũ và có thể tử vong chỉ sau 24 – 48 giờ. Mức độ nghiêm trọng của bệnh Ecoli trên heo con thể tiêu chảy là rất cao.
- Phù tiêu chảy do E.coli ở heo con theo mẹ
Thể bệnh E.coli trên heo con dạng phù đầu thường xuất hiện ở heo con sau cai sữa 1-2 tuần, đặc biệt là những con lớn trội. Các triệu chứng bao gồm: thay đổi hành vi và vận động (lờ đờ, đi xiêu vẹo, nằm liệt, co giật, hôn mê). Đặc trưng nhất là sưng phù ở mí mắt, lưỡi, âm hộ, hầu họng. Bệnh diễn biến rất nhanh, heo đang ăn có thể đột ngột ngã lăn ra với biểu hiện co giật, co đạp chân dữ dội và chết nhanh chóng. Tỷ lệ tử vong của bệnh Ecoli trên heo con thể phù đầu có thể lên đến 100%, đặc biệt khi đã xuất hiện triệu chứng thần kinh.
2. Tác nhân gây bệnh E.coli trên heo con
E.coli là một trực khuẩn nhỏ, Gram âm, dễ dàng phân lập trên các môi trường nuôi cấy thông thường như EMB hay Macconkey. Khả năng gây bệnh E.coli trên heo con đến từ các yếu tố đặc biệt mà nó sở hữu:
Yếu tô kết bám và độc tố
- Đối với E.coli gây tiêu chảy: Vi khuẩn này gây bệnh nhờ vào các yếu tố kết bám như F4, F5, F6, F41. Các yếu tố này giúp E.coli bám chắc lên bề mặt tế bào niêm mạc ruột của heo. Sau khi bám, chúng sản sinh ra các độc tố đường ruột như ST (Heat-Stable Toxin) và LT (Heat-Labile Toxin), gây rối loạn quá trình trao đổi nước và điện giải, dẫn đến tiêu chảy cấp tính và mất nước trầm trọng, có thể gây chết heo con sơ sinh. Đây là cơ chế chính gây ra bệnh E.coli trên heo con thể tiêu chảy.
- Đối với E.coli gây phù đầu: Loại E.coli này có yếu tố kết bám F18 và đặc biệt là độc tố Shiga toxin type 2e (Stx-2e). Stx-2e là một loại độc tố mạnh, khi được hấp thụ vào máu sẽ gây giãn mạch, làm tràn dịch và dẫn đến hiện tượng phù nề ở các mô (đặc biệt là vùng đầu, mí mắt, thành dạ dày) và gây ra các triệu chứng thần kinh nghiêm trọng. Điều này tạo nên sự khác biệt của bệnh E.coli trên heo con thể phù đầu.
Ngoài ra, E.coli còn có khả năng sản sinh nội độc tố (endotoxin) gây viêm và sốc, làm tình trạng bệnh E.coli trên heo trở nên nặng hơn, thậm chí dẫn đến tử vong.
Nguồn lây nhiễm và điều kiện
Vi khuẩn E.coli thường được thải ra ngoài môi trường qua phân của heo nái bị nhiễm. Từ đó, mầm bệnh lây nhiễm sang heo con, đặc biệt là trong vòng 1 tuần tuổi đầu đời, với giai đoạn nhạy cảm nhất là dưới 3 ngày tuổi. Tỷ lệ mắc bệnh E.coli trên heo con dưới dạng tiêu chảy có thể lên đến 100%, và tỷ lệ chết dao động từ 5% đến 100% tùy thuộc vào độc lực của chủng vi khuẩn và tình trạng sức khỏe của đàn.
Các yếu tố môi trường cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cảm nhiễm bệnh E.coli trên heo như: Chuồng trại ẩm ướt, lạnh, Stress
Phòng bệnh E.coli trên heo con
Phòng bệnh luôn là chiến lược tối ưu nhất để bảo vệ đàn heo và giảm thiểu thiệt hại kinh tế. Với mầm bệnh E.coli luôn hiện diện trong môi trường chuồng trại và trong phân, việc áp dụng các biện pháp an toàn sinh học là vô cùng quan trọng để kiểm soát bệnh E.coli trên heo con.
1. Vệ sinh chuồng trại
- Sát trùng kỹ lưỡng: Chuồng trại cần được sát trùng định kỳ và kỹ lưỡng. Đặc biệt, khu vực chuồng nái đẻ và chuồng úm heo con cần được vệ sinh và phun xịt sát trùng kỹ trước khi cho heo con vào. Sử dụng các dung dịch sát trùng hiệu quả như dung dịch Nano siêu sát trùng (pha theo tỷ lệ 1 lít/200 – 300 lít nước) để phun xịt ướt đều chuồng hoặc phun trực tiếp lên người con heo. Điều này góp phần hạn chế sự lây lan của bệnh E.coli trên heo con.
- Vệ sinh heo nái: Tắm heo nái sạch sẽ 2 ngày trước khi đẻ. Đồng thời, rửa và vệ sinh sát trùng khu vực âm hộ của nái để giảm lượng vi khuẩn lây nhiễm cho heo con sơ sinh, phòng tránh bệnh E.coli trên heo con từ nguồn mẹ.
2. Chăm sóc heo con ngay khi sinh
- Bú sữa non sớm: Ngay sau khi sinh, cần cho heo con bú mẹ càng sớm càng tốt. Sữa non của heo mẹ chứa lượng kháng thể dồi dào, là “tấm khiên” bảo vệ đầu tiên và quan trọng nhất cho heo con chống lại E.coli và các mầm bệnh khác, giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh E.coli trên heo con.
- Sưởi ấm: Đảm bảo heo con được sưởi ấm đầy đủ bằng đèn úm. Nhiệt độ chuồng nuôi ổn định giúp heo con giảm stress, tăng cường sức đề kháng, từ đó hỗ trợ phòng ngừa bệnh E.coli trên heo.
- Tiêm sắt: Tiêm sắt cho heo con lúc 3 ngày tuổi. Việc này giúp phòng chống thiếu máu, tăng cường sức khỏe tổng thể, gián tiếp nâng cao khả năng chống chịu bệnh E.coli trên heo con.
- Phòng bệnh cầu trùng: Phòng bệnh cầu trùng cho heo con lúc 3-5 ngày tuổi. Mặc dù cầu trùng không phải là E.coli, nhưng việc kiểm soát các bệnh đường ruột khác sẽ giúp giảm tải áp lực mầm bệnh và tăng cường sức khỏe đường ruột cho heo con, gián tiếp giảm nguy cơ mắc bệnh E.coli trên lợn con.
Bệnh E.coli trên heo con là một thách thức lớn trong chăn nuôi, gây ra thiệt hại kinh tế đáng kể. Để kiểm soát hiệu quả bệnh này, đặc biệt là ở giai đoạn cai sữa, người chăn nuôi cần hiểu rõ về cơ chế miễn dịch của heo. Kháng thể chống lại yếu tố kết bám của E.coli cần phải là kháng thể niêm mạc (IgA), hiện diện trực tiếp trên đường ruột để ngăn chặn sự bám dính của vi khuẩn E.coli gây ra bệnh E.coli trên lợn con.
Sau khi cai sữa, heo con không còn nhận được kháng thể mẹ truyền, trong khi E.coli gây bệnh vẫn cư trú ở ruột. Trong tình huống này, việc cấp vaccine qua đường tiêm bắp thường không mang lại hiệu quả mong muốn vì không tạo đủ miễn dịch niêm mạc cần thiết đối với bệnh E.coli trên heo con ở heo sau cai sữa. Để đạt được lượng kháng thể IgA cao chống lại E.coli, cần ưu tiên các phương pháp gây miễn dịch qua đường niêm mạc tiêu hóa (ví dụ: vaccine uống) và bổ sung thêm các thành phần giúp cơ thể heo con tự sản sinh ra kháng thể IgA và IgG để tạo lớp màng bảo vệ tối đa.
BETAVIT – Giải pháp toàn diện cho nỗi lo E.coli trên heo con
BETAVIT – một giải pháp tiên tiến giúp vật nuôi của bạn xây dựng “tấm khiên” bảo vệ vững chắc nhằm phòng bệnh E.coli trên heo hiệu quả.
Betavit không chỉ là một sản phẩm bổ sung thông thường; đây là sự kết hợp khoa học của các thành phần quý giá, đặc biệt là Beta-glucan (tinh khiết đến 98%), cùng với Mannan oligosaccharides (MOS), Fructose Oligosaccharide (FOS), Inositol, Betaine và Vitamin C. Các thành phần này cùng nhau kích hoạt hệ miễn dịch của vật nuôi một cách mạnh mẽ, giúp sản sinh kháng thể tự nhiên (IgA và IgG), tạo nên một lớp màng bảo vệ tối đa chống lại các mầm bệnh nguy hiểm như virus (ASF, cúm H5N1), vi khuẩn (đặc biệt là E.coli) và nấm. Betavit giúp…
📢📢 Xem Thêm: VTV3 GỢI Ý: BÍ QUYẾT TĂNG SỨC ĐỀ KHÁNG CHO VẬT NUÔI VỚI BETAVIT
- Hạn chế tối đa nguy cơ tiêu chảy do E.coli: Các thành phần như Beta-glucan và MOS giúp ngăn chặn sự bám dính và nhân lên của vi khuẩn E.coli trong đường ruột, trong khi FOS kích hoạt miễn dịch, giúp vật nuôi chống chọi hữu hiệu với các chủng E.coli gây tiêu chảy.
- Nâng cao sức đề kháng toàn diện: Sản phẩm giúp vật nuôi tăng cường khả năng chống chịu với stress môi trường, thời tiết bất lợi, và rút ngắn thời gian hồi phục khi không may mắc bệnh.
- Hỗ trợ tiêu hóa và hấp thụ: Inositol và Betaine thúc đẩy nhu động ruột, tăng cảm giác ngon miệng và cải thiện quá trình trao đổi chất, giúp heo con phát triển khỏe mạnh hơn.
Đừng để bệnh E.coli trên heo con tiếp tục là gánh nặng cho trang trại của bạn. Hãy bổ sung BETAVIT – Bảo Hiểm Vật Nuôi vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày của đàn heo con, đây chính là chìa khóa để bảo vệ đàn heo con của bạn khỏi tác nhân nguy hiểm này và đảm bảo năng suất, lợi nhuận bền vững cho trang trại của mình.